Ηχογράφηση με τον πατέρα μου, Νίκο Σίββα (Nέα Ευκαρπία, 31 Αυγούστου 2005). Ihuγrafişi̯ cu babaca, Nikos Sivvas (Limbeti̯, la 31 di Avγustu̯ 2005). Περιέχει λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιούνται στην κουβέντα ή με νέες γνωριμίες.

Τα Βλάχικα των Μεγαλολιβαδιωτών Πάικου
Οικογενειακές ηχογραφήσεις στη Βλάχικη γλώσσα (limbă Armînească)
Ηχογράφηση με τον πατέρα μου, Νίκο Σίββα (Nέα Ευκαρπία, 31 Αυγούστου 2005). Ihuγrafişi̯ cu babaca, Nikos Sivvas (Limbeti̯, la 31 di Avγustu̯ 2005). Περιέχει λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιούνται στην κουβέντα ή με νέες γνωριμίες.

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 6 Νοεμβρίου 2021). Ihuγrafişi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯ , la 6 di Brumaru̯ 2021). Το ρήμα mîcu̯ (=τρώω) στην Οριστική Ενεστώτα μέσω παραδειγμάτων, και λίγο λεξιλόγιο με τα γεύματα της ημέρας στο τέλος της ηχογράφησης. «Caθe Ńiercură mîcu̯ linti.» (Κάθε Τετάρτη τρώω φακές). «Tsi oară mîtsî̯ tahinărli?» (Τί ώρα τρως τα πρωινά;). «Aestu nu mîcă carne.» (Αυτός δεν τρώει κρέας). «Voi tsi oară mîcatsî̯ tahinărli?» (Εσείς τί ώρα τρώτε τα πρωινά;). «Aeştsî̯ mîcă maşi̯ nafuară.» (Αυτοί τρώνε μόνο έξω). Το mîcu̯ είναι ρήμα 1ης συζυγίας: I̯o mîcu̯ = Εγώ τρώω, Tini mîtsî̯= Εσύ τρως, El/Elu mîcă = Αυτός τρώει, E̯a/I̯a mîcă = Αυτή τρώει, Noi mîcămu̯ = Εμείς τρώμε, Voi mîcatsî̯ = Εσείς τρώτε, Eĺi̯ mîcă = Αυτοί τρώνε, I̯ale mîcă = Αυτές τρώνε

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 20 Οκτωβρίου 2021). Ihuγrafisi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯ , la 20 di Sumeduru̯ 2021). (Η μητέρα μου θέλει να διορθώσει δύο γλωσσικά λάθη μεταξύ 0.32 και 0.52 της ηχογράφησης: το 1926 έπρεπε να είναι ‘unu̯ niĺι nau şuti şeaspru̯ γingits‘, και το 1928 ‘unu̯ niĺι nau şuti optuspru̯ γingits‘). Στη δεκαετία του ’20, πολλοί Μεγαλολιβαδιώτες έφυγαν για να εγκατασταθούν στη Ρουμανία (multsî̯ Armîńi̯ fudziră, multi fumeĺi fudziră). Ανάμεσα τους, η αδερφή του παππού μου Μιχάλη Λέντζιου, τέτα Κυράτσα Λέντζιου Μίσσιου, και ο σύζυγος της, Σωκράτης Μίσσιας/Μίσσιου (το 1928 και το 1926 αντίστοιχα) – i̯ara fugatsî̯ di la Călivi. Ο προπάππους μου, Γιώργος ή Τζιώγας Ν. Λέντζιος, δεν ήθελε να φύγει η κόρη του (και το ζευγάρι) από την Ελλάδα, όμως ο γαμπρός το αποφάσισε. Μένανε στο Οτοπέν, έξω από το Βουκουρέστι.
Ήταν ανάμεσα στους πρώτους συγγενείς που μπόρεσαν να επισκεφτούν την Ελλάδα μετά το άνοιγμα των συνόρων, την άνοιξη του 1964 (ή 1965), μετά από πρόσκληση του παππού μου. Μείνανε στο πατρικό στο Δρυμό για έξι μήνες (ίσως λιγότερο). Η μητέρα μου αφηγείται αναμνήσεις από τη διαμονή τους εκεί και τα έντονα συναισθήματα χαράς και πόνου συνάμα. Τους υποδέχτηκε όλο το σόι στο σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης. Έπειτα, κάθε βράδυ στο σπίτι ήταν μια γιορτή: φαγητό, τραγούδι, χορός, επισκέπτες. Κάνανε πολλές επισκέψεις: (α) στο χωριό τους τα Μεγάλα Λιβάδια, το οποίο το είχαν αφήσει ζωντανό και τώρα το αντίκρυσαν κατεστραμμένο και ερειπωμένο μετά το κάψιμο του δυο φορές, την Κατοχή και στον Εμφύλιο, (β) στην Καμάρα του Δρυμού για να δουν το χώρο που στεγαζόταν παλιά η οικογένεια Λέντζιου με τα μαντριά και το παλιό τυροκομείο (πλέον δεν υπήρχε τίποτα καθώς η οικογένεια είχε ήδη μετακομίσει μέσα στο Δρυμό, αλλά η μητέρα μου εδώ περιγράφει πώς ήταν η Καμάρα παλιά μέχρι το 1949), (γ) στο σόι της τέτας (Γιαννιτσά, Πέντε Βρύσες, Καλή Γιαννιτσών, Λάκκα, Αχλαδοχώρι, Αραβησσός) και (δ) στο σόι του θείου Σωκράτη (Ωραιόκαστρο, Βαφειοχώρι).
Η μητέρα μου τραγουδάει και δύο από τα τραγούδια που τραγουδούσαν όλοι μαζί τα βράδυα: (α) το βλαχόφωνο ‘Ń‘ aveamu̯ unu̯ doru̯ dit hoară‘ – ‘Είχα έναν πόνο για το χωριό’, το οποίο ήταν σαν ένας ύμνος για τους Μεγαλολιβαδιώτες για το χωριό τους, και η θεία ήθελε να το ακούει συχνά, και (β) το ελληνόφωνο ‘Σ’αυτές τις ράχες τις ψηλές‘ , το οποίο η θεία ήθελε να ακούει από τη μητέρα μου σαν αφιέρωση στον παππού Τζιώγκα. Ο παππούς Τζιώγκας δάκρυζε από συγκίνηση και έλεγε στη μητέρα μου: La paplu, tsi bunu̯ cînticu̯ iasti aestu tse cîntzî̯ ! (= Εγγονούλα του παππού, τί ωραίο τραγούδι είναι αυτό που τραγουδάς!). Μαζί δάκρυζε και η τέτα Κυράτσα. Η θεία Κυράτσα αγαπούσε τη μητέρα μου για το χαρακτήρα της αλλά και γιατί είχε το όνομα της μητέρας της (Μαρία Στάμου Λέντζιου). Οι επισκέπτες αποχώρησαν μετά από έξι μήνες, το φθινόπωρο του 1964 (ή 1965), και όλο το σόι συγκεντρώθηκε και πάλι στο σταθμό της Θεσσαλονίκης για να τους αποχαιρετίσει.


Ηχογράφηση με τον παππού μου, Μιχάλη Λέντζιο (Δρυμός, 1 Σεπτέμβρη 2005). Ο παππούς μου αναφέρεται ξανά στα δύο ερωτικά τραγούδια «Muşitică dit gărdină» (ηχογράφηση 37) και «Άνοιξε παλικάρι μου τα μαύρα σου μάτια» (ηχογράφηση 36), και μιλά για το ρόλο των ραφτάδων στη δημιουργία ερωτικών τραγουδιών γενικότερα.

Ηχογράφηση με τον παππού μου, Μιχάλη Λέντζιο (Δρυμός, 1 Σεπτέμβρη 2005). Ihuγrafisi̯ cu paplu, Mihalis Lendzios (Drimila, la 1 di Γismintsiunu̯ 2005). Στο δεύτερο ηχητικό αρχείο ο παππούς μου εξηγεί το τραγούδι στα ελληνικά.

Ηχογράφηση με τον παππού μου, Μιχάλη Λέντζιο (Δρυμός, 1 Σεπτέμβρη 2005). Στο δεύτερο ηχητικό αρχείο ο παππούς μου επεξηγεί το τραγουδι στα ελληνικά. Di atumtsea somnulu fudzi di mine / ca tseara djone ah! mi tukişi̯… (Από τότε ο ύπνος έφυγε από μένα / σαν το κερί παλικάρι αχ! μ’έλιωσες).

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, Αύγουστος 2005). Μία πολύ σύντομη ηχογράφηση όπου η μητέρα μου λέει λίγα πράγματα για τον εαυτό της και την καταγωγή της. «… Armînemu̯ Nea Efkarpia. Nea Efkarpia iasti aproapia Sărună….Io mi aflai̯ şi criscui Drimila. Şi aestă iasti ună hoară apruapia di Sărună. Γingits hiĺimătrî̯.» (… Μένουμε στη Νέα Ευκαρπία. Η Νέα Ευκαρπία είναι κοντά στη Θεσσαλονίκη… Εγώ γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Δρυμό. Και αυτό είναι ένα χωριό κοντά στη Θεσσαλονίκη. Είκοσι χιλιόμετρα…).

Ηχογράφηση με τους γονείς μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα και Νίκο Σίββα (Νέα Ευκαρπία, Αύγουστος 2005). Ihuγrafişi̯ cu părintsiĺi, Maria Lendziou Sivva şi Nikos Sivvas (Limbeti̯, Avγustu̯ 2005). Μετά το τραγούδι υπάρχει σύντομη επεξήγηση στα Βλάχικα. Tora va s’ cîntemu̯ unu̯ cînticu̯ muşatu̯ tse cîntă la numtsî̯. (Τώρα θα τραγουδήσουμε ένα τραγούδι ωραίο που τραγουδούν στους γάμους).

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 23 Οκτωβρίου 2021). Ihuγrafisi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯ , la 23 di Sumeduru̯ 2021). Με αφορμή τις σπουδές της στην Οικοκυρική, η μητέρα μου θυμάται πού και πώς σπούδασαν τα αδέρφια της στο γυμνάσιο. Η μητέρα μου κάνει και ένα σχόλιο στο τέλος για τους λόγους που θέλει να τα αφηγηθεί όλα αυτά στα Βλάχικα: γιατί είναι μια πολύ όμορφη γλώσσα που δυστυχώς πλέον ξεχνιέται από όλους.

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 23 Οκτωβρίου 2021). Ihuγrafisi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯, la 23 di Sumeduru̯ 2021). Μετά από μερικά μαγαζιά Βλάχων που ανέφερε στην ηχογράφηση 25, εδώ η μητέρα μου θυμάται μερικά ακόμη καταστήματα Βλάχων, με καταγωγή από τα Μεγάλα Λιβάδια, κοντά στο Βαρδάρη στα χρόνια της Οικοκυρικής Σχολής (1956-59): υπήρχε το υφασματοπωλείο της Φανούλας Λειμώνας από τα Μεγάλα Λιβάδια (i̯ara dukianea ali Fanule, Ĺimona), το φαρμακείο του Τζιτζικώστα (farmakiulu al Dzidzicosta, şi elu̯ Armînu̯), και το τσαγκαράδικο του Κουντρατζή, Βλάχου από την Πυλαία. Αναφέρεται και στο πρακτορείο λεωφορείων Λαγκαδά και τα δρομολόγια Θεσσαλονίκη-Δρυμός.
