51. «Cumu̯ psunişamu̯ anda iaramu̯ ńică…» – Πώς κάναμε ψώνια στο Δρυμό

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 20 Νοεμβρίου 2021). Ihuγrafişi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯ , la 20 di Brumaru̯ 2021). Μιλάει για το πώς γίνονταν τα ψώνια στο Δρυμό όταν ήταν μικρή, τα χρόνια του ’50 και ’60, και για διαφοροποιήσεις, ανάλογα με το φύλο, ως προς το ποιές αγορές επισκέπτονταν ο κόσμος. «Tora va vă spunu̯ cumu̯ psunişamu̯ anda iaramu̯ ńică…» (Τώρα θα σας πω πώς έκανα/κάναμε τα ψώνια όταν ήμουν μικρή…)

50. «Caθe Sîmbătă, avemu̯ păzari…» – Στη λαϊκή αγορά

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 20 Νοεμβρίου 2021). Ihuγrafişi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯ , la 20 di Brumaru̯ 2021). Μιλάει για την τοπική λαϊκή αγορά της Ευκαρπίας, και τη συγκρίνει με τα ψώνια από υπεραγορές. Caθe Sîmbătă, avemu̯ păzari… Şi negu̯, tu tsisprărli -nu negu̯ caθe Sîmbătă, ala tu tsisprărli negu̯… (Κάθε Σάββατο έχουμε παζάρι… Και πηγαίνω, στις δεκαπέντε (μέρες) – δεν πάω κάθε Σάββατο, αλλά στις δεκαπέντε (μέρες) πηγαίνω).

Sîmbătă, la 26 di Şcurtu̯ 2022. Η λαϊκή της Ευκαρπίας. Από το προσωπικό μου αρχείο.

49. Υφαντά

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 20 Νοεμβρίου 2021). Ihuγrafişi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯ , la 20 di Brumaru̯ 2021).

Το κούρεμα των προβάτων στα μαντριά της οικογένειας Λέντζιου στο Δρυμό. Με το μαλλί η οικογένεια έφτιάχνε και βελέντζες. Τα αδέρφια της μητέρας μου: μπροστά ο θείος μου Σωκράτης Λέντζιος, στη μέση μπροστά η θεία μου Στέλλα Λέντζιου, και πίσω στη μέση ελαφρά σκυμμένη η θεία μου Κούλα Λέντζιου. Ακριβώς αριστερά της με το μενταγιόν η θεία μου Στέλλα Σίββα, αδερφή του πατέρα μου. Από το φωτογραφικό αρχείο του πατρικού στο Δρυμό. 

48. Pită di praşi̯ (Πρασόπιτα)

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 7 Νοεμβρίου 2021). Ihuγrafişi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯ , la 7 di Brumaru̯ 2021). Η μητέρα μου εξηγεί πώς έφτιαξε τη φρέσκια πρασόπιτα που μόλις είχαμε δοκιμάσει. Το δεύτερο ηχητικό αρχείο περιέχει δύο γλωσσικές διορθώσεις που θέλησε να κάνει η μητέρα μου. Azî̯ adrai ună pită di praşi̯… Şi cîtu̯ mîcămu̯ di i̯a! Si adră multu nostimă. Cumu̯ u adrai… (Σήμερα έκανα μια πρασόπιτα… Και πόσο φάγαμε απ’ αυτήν! Έγινε πολύ νόστιμη. Πώς την έκανα…).

Η πρασόπιτα (αριστερά) και η τυρόπιτα (δεξιά) που έφτιαξε η μητέρα μου στις 7 Νοέμβρη 2021. Από το προσωπικό μου αρχείο.

47. Cînticu̯: Pilisteru̯ vai ti măritu̯ (Περιστέρι θα σε παντρέψω)

Ηχογράφηση με τους γονείς μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα και Νίκο Σίββα (Νέα Ευκαρπία, Αύγουστος 2005). Ihuγrafişi̯ cu părintsiĺi, Maria Lendziou Sivva şi Nikos Sivvas (Limbeti̯ , Avγustu̯ 2005). Τα δύο μικρότερα ηχητικά αρχεία περιέχουν μια σύντομη εισαγωγή στα Βλάχικα και επεξήγηση στα Ελληνικά.

Η προγιαγιά μου Μαρία Στάμου Λέντζιου και ο προπαππούς μου Γιώργος Λέντζιος (ο Τζώγκας). Από το φωτογραφικό αρχείο της οικογένειας Λέντζιου, στο πατρικό στο Δρυμό.

46. «Aveamu̯ căzani mari…» – Πώς βάφαμε τις βελέντζες

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 7 Νοεμβρίου 2021). Ihuγrafişi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯ , la 7 di Brumaru̯ 2021). Η μητέρα μου εξηγεί πώς βάφανε τις βελέντζες στο σπίτι παλιότερα στο Δρυμό. Αναφέρεται και στην χρήση ενός φυτού, το ριζάρι (Rubia tinctorum), για την παραγωγή φυσικής βαφής.

Κουβέρτες με κέντημα και βελέντζες φλοκάτες με μαλλιά από τα πρόβατα της οικογένειας Λέντζιου. Έργα χειροποίητα και βαμμένα στο σπίτι (μαλλιά ή κλωστές) το 1963 στο Δρυμό, από την προίκα της μητέρας μου Μαρία Λέντζιου Σίββα. Από το προσωπικό μου αρχείο.

45. Λεξιλόγιο: χρώματα

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 7 Νοεμβρίου 2021). Ihuγrafişi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯ , la 7 di Brumaru̯ 2021). Κάποια από τα βασικά χρώματα στα Βλάχικα, με μερικά παραδείγματα στο τέλος.

Φθινοπωρινά χρώματα. Από την περιπατητική διαδρομή Νέας Ευκαρπίας-Φιλύρου. Νοέμβριος 2020. Από το προσωπικό μου αρχείο.

44. Ποίημα: Melta (Μιλτιάδης)

Ηχογράφηση με τον παππού μου, Μιχάλη Λέντζιο (Δρυμός, 1 Σεπτέμβρη 2005). Το ποίημα αναφέρεται στο Μέλτα (Μιλτιάδη), ένα νέο τσομπανόπουλο από τη Τζένα. Avea criscută picuraru̯ / la Dzîna veara tută / şi a oiloru̯ iarna l’ avea cutaru̯ / tu cîmpu, la ‘capra şută[?]’ … (Είχε μεγαλώσει τσομπανόπουλο / στη Τζένα το καλοκαίρι όλο / και των προβάτων, το χειμώνα, τους είχε κουτάρα / στον κάμπο, στη ‘γίδα χωρίς κέρατα’ …). Πιθανώς και αυτό του Νικ. Μπατσαρία.

Τσομπάνος στο όρος Πάικο, λίγο έξω από τα Μεγάλα Λιβάδια. Κατά την επίσκεψη μας εκεί με τους γονείς και τον παππού μου, στις αρχές Σεπτέμβρη 2005. Από το προσωπικό μου αρχείο.

43. Ποίημα: Doiĺi Fratsî̯ (Τα δύο αδέρφια)

Ηχογράφηση με τον παππού μου, Μιχάλη Λέντζιο (Δρυμός, 1 Σεπτέμβρη 2005). Ο παππούς μου απαγγέλει αυτό το ποίημα (πιθανώς του Μπατσαρία) που είναι γραμμένο «για τους καρβουνιάρηδες και τους κυρατζήδες που ζούσαν το φόβο και τον τρόμο όταν περνούσαν τα βουνά, από τους ληστές». Εδώ, ο κυρατζής (Νικόλας, από το Νυμφαίο) δέχεται επίθεση από ομάδα ληστών, στην οποία αρχηγός είναι ο αδερφός του (Μήτρας). Οι δυό τους καταλαβαίνουν ότι είναι αδέρφια μόνο αφού ο Νικόλας έχει χτυπηθεί θανάσιμα, μοιρολογεί το χαμό του και λυπάται την οικογένεια που αφήνει πίσω. Τότε ο Μήτρας φέρει θανάσιμο πλήγμα στον εαυτό του για να πεθάνουν μαζί αγκαλιασμένοι. Το δεύτερο ηχητικό αρχείο περιέχει επεξήγηση στα Ελληνικά.

Ο παππούς μου Μιχάλης Λέντζιος σε νεαρή ηλικία. Από το φωτογραφικό αρχείο της οικογένειας Λέντζιου, στο πατρικό στο Δρυμό.

42. Το ρήμα zburăscu (μιλώ) στην Οριστική Ενεστώτα με παραδείγματα

Ηχογράφηση με τη μητέρα μου, Μαρία Λέντζιου Σίββα (Νέα Ευκαρπία, 6 Νοεμβρίου 2021). Ihuγrafişi̯ cu dada, Maria Lendziou Sivva (Limbeti̯ , la 6 di Brumaru̯ 2021). Το ρήμα zburăscu (=μιλώ) στην Οριστική Ενεστώτα μέσω παραδειγμάτων.

Μεγάλα Λιβάδια, στις Πέντε Βρύσες. Ο παππούς μου Μιχάλης Λέντζιος, κατα την επίσκεψη μας με τους γονείς μου το Σεπτέμβριο του 2005. Από το προσωπικό μου αρχείο.